Salvador Dali sürrealizm –gerçeküstücülük- akımının en önemli temsilcisi olarak biliniyor. En çok bilinen eseri Belleğin Azmi’ni 27 yaşında bitirmiştir. Aklımızda ilginç bıyıklarıyla da yer eden Dali; ressamlığın yanında heykelcilik, fotoğrafçılık, filmcilikle de ilgilenmiş ve “deli dahi” olarak anılmaktadır. Deli ressam kendisini de şöyle tanımlamaktadır: “dünyada iki büyük ressam vardır, biri Pablo diğeri de benim, ancak ben daha büyüğüm.”

1922 yılında Madrid’e taşınan Dali ilk eserlerinde kübizm ve Dadaizm etkilerini gösterdi. Fransa ve İsviçre kökenli olan bu akımlar Madrid’de pek yaygın olmadığından Dali eserleriyle büyük ilgi gördü. 1925 yılında Barselona’da ilk kişisel sergisini açan Dali’nin eserleri eleştirmenler tarafından byük beğeni ve şaşkınlıkla karşılandı. Bu da artık Salvador Dali isminin ünlenmesine yol açtı. 1926 yılında Paris’e gitmesiyle burada ilgiyle takip ettiği Picasso ile tanıştı. Luis Montanya ve Sebastia Gasch ile birlikte sanatta modernizm ve fütürizm yanlısı “Sanat Karşıtı Katalan Manifesto”yu yazdı.

Belleğin Azmi

1931 yılında en bilinen eseri Belleğin Azmi’ni yaptı. Yumuşak saatler ya da Eriyen saatler olarak da anılan eserde bir kumsal manzarası önünde eriyen cep saatleri resmedilmiştir. Genel olarak değişmez zaman kavramına karşı bir protesto olarak nitelendirilen esere karşı birçok farklı yaklaşım da bulunmaktadır. Dali ise bu resmin ilhamını, Ağustos güneşi altında erimekte olan Camembert peynirinden ve duvarda asılı duran bir saatten aldığını söylemiştir. İki farklı nesneden ortaya böyle bir anlamlandırma çıkaran ressam, sürekli yatağının yanında bir kağıt ve kalem bulundurup rüyalarını not ettiğini ve bu ünlü resmin de bu sonuçta çıktığını belirtmiştir. Dali’nin başlıca ilham kaynağının düşler, korkular ve hayaller olduğunu söyleyebiliriz.

1934 yılında New York’ta bir sergi açan Salvador Dali, ABD’de büyük bir yankı yarattı ve 1936’da Londra Uluslararası Sürrealist Sergisi’nde konuşma yapması istendi. Sahneye bir elinde bilardo sopası, diğer elinde iki tane kurt köpeği bulunan Dali bir dalgıç kıyafeti giymişti. Deli olarak anılma sebeplerinden biri de giyim tarzıydı.

Freud’un bilinçaltı konusundaki yazılarını ilgiyle takip eden Dali 1937’de Londra’ya giderek Freud ile tanıştı ve onun birkaç portresini yaptı.

Sürrealizm Benim!

1936 yılında başlayan ve tüm İspanya’yı kaosa sürükleyen İspanya İç Savaşı sonunda Dali yeni kurulan faşist rejimi desteklediğini açıkladı. Bunun üzerine Marksist rejimi savunan ve zaten Dali’nin abartılı tarzından hoşlanmayan sürrealistler Dali’ye sırtlarını döndüler. Bu grubun önderi niteliğindeki Breton, Dali’ye Avida Dollars ( Dolar Heveslisi) diyerek iğneleyici bir atıfta bulundu. Dali ise cevap olarak “Sürrealizm Benim!” demekle yetindi. Bu çekişme Dali ölene dek devam etti.

Yaşamı boyunca 1500’den fazla resim, onlarca heykel üreten Dali’nin eserlerinin büyük çoğunluğu Figueres’deki Dali Tiyatro ve Müzesi’nde bulunur.

Picasso Portresi

Dali kendi sanatında Picasso’dan etkilenmiş ve bunu dile getirmekten sakınmamıştır. Siyasi anlamda birbirlerine ters düşen ve kısa süreli bir küslük yaşayan Dali ve Picasso bunu anlatmışlardır. Dali’nin Hitlere karşı ılımlı yaklaşımı ve faşizmi savunmasıyla Picasso’nun kendisini komünist olarak tanımlaması bir çatışma doğurmuştur. Bu resimde de Picasso’nun kıvrak zekası beyninde bir sarmal oluşturup bir kaşık olarak ağzından çıkıyor. Yanı başında duran karanfil Katolonya’yı ve portrenin bir heykel gibi duruşu da Picasso’nun politik anlamda sert tavrını yansıtmaktadır. Picasso yazımız için buraya tıklayabilirsiniz.

Çarmıha Gerilmiş İsa Resmi

Hiçbir Tanrıya inanmayan birinin İsa resmi yapması dönemin büyük sansasyon yaratmıştır. Katolik rahip ve din adamlarını iki ayrı düşünceye savuran resim; kimileri tarafından oldukça başarılı bulunup beğenildi, kimi Katolikler tarafından ise İsa’nın bir yaratık gibi resmedildiğini ve bunun bir saygısızlık olduğunu söyledi. 1965 yılında New York’taki Rikers Island Hapishanesine bağışladığı resim, 1981 yılına kadar hapishanenin yemekhanesinde asılı duruyor daha sonra ise resim buradan alınıp hapishanenin lobisine konuluyor. 2003 yılında ise resim kimliği belirsiz kişiler tarafından lobiden çalınıyor.

Haşlanmış Fasulyeli Yumuşak Yapı ( İç Savaş Öngörüsü)

1936’da patlak veren İspanya İç Savaşından altı ay önce tamamlanmış bir resim olmasına rağmen isminden de anlaşılacağı üzerine büyük bir öngörü çalışmasıdır. Haşlanmış fasulyeyi kolları bacakları ayrışmış ve kendi kendisiyle dalaşıp, kendisini boğmaya çalışan bir figür olarak görmekteyiz.

Penceredeki Kız

Penceredeki kız herkese arkasını dönmüş açık bir pencereden Cadaques manzarasını izliyor. Burası Dali’nin çocukluğundan beri tatile geldiği ve büyük bir tutkuyla aşık olduğu eşi Gala ile yerleşeceği bir balıkçı köyüdür. Resimdeki kız ise Dali’ye modellik yapmış olan kız kardeşi Anna Maria’dır.

• artmanik
• belleğin azmi
• dali
• deli ressam
• öne çıkanlar
• resim
• salvador dali
• surrealizm