Tasarım ile Sanat Arasındaki Farklar ve Sebepleri

Tasarım ile sanat. Aradaki fark ne? Bu fark tasarımcılık kariyerinizi nasıl etkiler? Hepimiz biliyoruz ki arada bir fark var fakat bizim sektörümüzün dışındaki insanlar bunu kolayca göremeyebilir. Örneğin; aileniz, profesyonel bir tasarımcı olmanıza karşın, sizin için sanatçı diyebilir.

Onlara ya da bunu soran herhangi birine tasarım ve sanat arasındaki farkı nasıl açıklarsınız? Yoksa sen bile arada fark olduğundan emin değil misin?

Sanat Soru Sorar, Tasarım Cevap Verir

Tasarımcı olmaya karar verdiğiniz zamana dönelim. Ben okuldayken karar vermiştim. Yeteneklerimin tasarımcılığa uygun olduğunu gördüğümde sanatçı olmak istediğimi düşünmüştüm. Neden mi? Çünkü problemleri çözme işlemini sevdim. Cevap vermek için kafa yorulması gereken cevapsız sorularla uğraşmaktan hiç hoşlanmazdım. Etrafımdaki dünyanın sistemini anlamayı garantiye almayı istiyordum.

Sonuç olarak tasarım ve sanat arasındaki temel ayrım; sanat soru sorar, tasarım ise cevap verir. Tasarı ihtiyacı karşılamak için vardır. Sanatın, kendi doğasının varlığı ve izleyiciyi davet etme gereksinimlerini karşılamak haricinde hiç bir ihtiyacı karşılama fonksiyonu yoktur. Bu arada bu kötü anlamda değildir. Sanat, insan kültürünün temel taşlarından biridir; her kültür gelecek nesillere birşeyler bırakarak kendi özel biçimiyle var olur. Arkeologları düşünün; uygarlıkların geçmişi hakkında duyduğun en yaygın şeyler neler? Evet doğru, sanat. Şiir, mimari, duvar ya da taşlardaki çizimler. Sanat çok önemlidir. Tasarım da öyle.

Merak Etmeye Zaman Yok

Sanat, merak ve hayranlık uyandırır. Bir resme, heykele, kolaja ya da montaja baktığınızda zihniniz bir çok göz kamaştırıcı fikirle çalkalanmaya başlar. Zihninizde sanatçının ve yapıtının size gösterdiği sonsuz olasılığı düşünmeye başlarsınız. Sanatın büyüsü… Ne heyecan verici ne doyurucu bir tecrübe.

Tasarımcıların ise bunlara zamanı yoktur. İnsanlar tasarımlarınızı kayda değer buluyorsa bu çok iyidir fakat bu sizin bunu yaratmanızdaki ana etken değildir. İnsanların görmesine ve takdir etmesine gerek duymaksızın onların yaşamını kolaylaştırmak için tasarım yaparsınız ki onlar olmadan bunun bir gereği de yoktur. Bütün sanat severler Louvre müzesindeki Van Gogh resimlerine toplanıp telefonlarıyla fotoğraf çekiyorlar. Telefonlarının uygulamalarına dikkat etmiyorlar fakat tasarımcının rolü, kişinin bu deneyimini arkadaşlarıyla paylaşması konusunda büyük önem taşır.

Sanatta Hazırlık Aşaması Yoktur

Sanatta, tabloya işlenirken en ideal sonuca ulaşma yolunda geçen süreç gibi, tekrarı mümkün olmayan olmayan bir zaman dilimi vardır. Kurallar yoktur. Eskiden hangi resimlerin yapabileceği konusunda kurallar vardı fakat modernizmin ortaya çıkmasıyla bunların hepsi yok oldu. Bazı kesimler buna karşı çıktı. Ama bu sonucu değiştirmedi. Her şey sanat olabilir. Bir pisuvar, bir ağaç, bir köpek bile. Sanatta kural yoktur.

Ancak tasarımda kurallar vardır. Sonuç ”çirkin” olsa bile temelde sorunu çözecek bir yapı vardır. Tasarımcılığın fiziksel kuralları vardır; şebeke, renk tekerleği, kompozisyon ve düzen kuralları gibi. Tasarımın ne yapması gerektiğine dair varsayımlar vardır. Hangi problemi çözüyorsun? Yeterince uygun mu? Tasarın unsurlarının ayrıntılı düzenlemelerine ortalama bir kullanıcının psikolojik tepkisi ne olacak? Bu onları üzecek mi yoksa onlara iyi bir tecrübe mi yaşatacak?

Bunlar başarılı bir tasarım yaratmak isteyen tasarımcının hesaba katması gereken kurallardır. Bu tip kurallar sanatçıyı fiyaskoya sürükler. Fakat biz tasarımcıları değil. Bu tip şeyleri severiz. Neden mi?

Felsefi Karşıtlıklar

Neden yapıldığını bilirseniz, tasarımı bir kez daha takdir edersiniz. Sadece güzel bir resim olarak düşünmeyin. Var olması için somut bir sebep var ve çözdüğü somut bir problem var. İşin aslı tasarım meraklıları, özel ve çalışılmış tasarımları kolayca kabul ederler. Basitçe söylemek gerekirse, tasarımcılar çalışmalarını yapmak için beyinlerinin sol tarafını (matematiksel olan kısmını) kullanırlar ki bu çalışmalarda sağ tarafın (sanatsal olan kısım) izleri de görülür.

Öğrendiğimiz gibi, sanatın bir yapısı ya da var olma sebebi yoktur. Sanatsal bir çalışmanın nasıl ya da neden yapıldığını anlamanıza gerek yoktur. Tek önemli olan ne olduğunu kavramanızdır. Tıpkı dedikleri gibi; sanat, sanat içindir. Tabiki çalışmanın işlem sürecini değerlendirmek ve çalışmayı zamanına göre değerlendirmek gibi kavramlar değersiz değildir. Fakat bunlar sizin sanat ürününden keyif almanız için mutlak gereklilikler değildir.

Fazla Tasarım, Sanatı Mahvedebilir ya da Tam Tersi

Yukarıda da söylediğimiz gibi sanat ile tasarım genellikle iç içedir. Ancak günümüzde tamamıyla özdeş değiller. Bu iki kol farklı disiplinlere sahip ve gereğinden fazla bütünleşirse işler karmakarışık bir hale gelebilir.

Düşünün ki eve sanat değeri olan bir sandalye aldınız, ve üzerine oturdunuz. O sandalye sanat değerini kaybeder ve diğer sandalyelerden farkı kalmaz. Sanat; tasarıma göre, bağlama daha bağımlıdır. Aslında, tasarım daha çok zamana bağlıdır.

Tasarım ile sanat, insan kültürü ve gelişimi için hayati bir önem taşımakta. İkisine de tutkuyla bağlıyım ama gerçeği söylemek gerekirse ben bir tasarımcıyım. Eğer siz de soru sormaktansa, sorulara çözüm getirmek istiyorsanız siz de tasarımcı olmalısınız. Eğer tam tersini düşünüyorsanız siz bir sanatçısınız.

kaynak: link